Osiedle Syberka
Osiedle Syberka zostało wybudowane na jednym ze Wzgórz Małobądzkich (do 300 m n.p.m.) na terenie dzielnicy Małobądz) w latach 1960–85, pomiędzy ulicami: Czeladzką, Małobądzką, Piłsudskiego i dzisiejszą trasą DK-86 Katowice-Warszawa (granica z miastem Czeladź). Do początków lat dziewięćdziesiątych XX wieku nosiło oficjalną nazwę osiedle im. PPR (Polskiej Partii Robotniczej), która przez mieszkańców nie była na co dzień używana. Pierwsze plany zlokalizowania osiedla mieszkaniowego na wzgórzu Syberka powstały w latach pięćdziesiątych.
Pierwsze najniżej budowane domy były piętrowymi bliźniakami (w tym jednorodzinne), potem powstawały bloki trzypiętrowe, a na Syberce dolnej czteropiętrowe. Najwyżej wybudowano dziesięciopiętrowe czteroczłonowe mrówkowce (osiem budynków, ul. Skalskiego), dwa bloki 11–12 kondygnacyjne oraz dziewięć bloków 13-kondygnacyjnych (ul. 9 Maja, na najwyżej położonym terenie). Łącznie wybudowano ponad 13 tysięcy izb w tym w 82 wielorodzinnych blokach mieszkalnych. Osiedle zaplanowano początkowo na 20 tysięcy mieszkańców, a w końcu na 24 tysiące. Syberka jest najludniejszą dzielnicą miasta.
Zaplanowano również budowę czterech szkół podstawowych (powstały trzy, z czego jedną przekształcono później w Urząd Skarbowy) i dwóch średnich (zawodowej i ogólnokształcącej, które nie powstały), kilku przedszkoli, kina na 600 osób (plac pod budowę przeznaczono na kościół i plebanię), pawilonu teatralno-widowiskowego, dwóch bibliotek, dwóch restauracji, baru mlecznego, kawiarni z dancingiem, dwóch przychodni lekarskich i trzech aptek, dwóch centrów handlowych oraz stacji benzynowej. Niestety, niektóre obiekty, zwłaszcza ze sfery kultury i gastronomii nigdy nie powstały.
W sąsiedztwie osiedla, po drugiej stronie trasy DK-86 (w granicach miasta Czeladź) znajduje się największe w kraju centrum handlowe M-1 (Real, Praktiker, MediaMarkt i inne) (połączone z osiedlem kładką dla pieszych nad drogą szybkiego ruchu).
W lipcu 2008 roku przy ul. Piłsudskiego oddano do użytku duży pawilon meblowy. W sierpniu 2008 roku na odcinku 1300 m podjęto budowę ekranów dźwiękochłonnych (wysokość 5,5–6 m) od ul. Piłsudskiego do Czeladzkiej, izolujących osiedle od ruchliwej drogi ekspresowej DK-86.
Według legendy na wzgórzu istniał niegdyś punkt zborny dla osób zsyłanych na Sybir (Syberię), do których to tradycji nawiązała parafia, tworząc jedyne w Polsce Sanktuarium Golgoty Wschodu. Tak więc nazwa wzgórza związana jest z XIX-wiecznymi zsyłkami polskich patriotów przez władze carskie. Po upadku powstania listopadowego zesłano kilkanaście polskich rodzin szlacheckich z Litwy do pracy w zagłębiowskich kopalniach. Z całą pewnością na Syberce znajdowała się rosyjska komora celna. Również w XIX wieku działała tu niewielka kopalnia węgla, w wyrobiskach której w okresie międzywojennym urządzono strzelnicę będzińskiego 23. pułku artylerii lekkiej (pozostałości do dziś).
![]() |
Miasto Będzin | ![]() |